İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Halkla İlişkiler ve Tanıtım Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Burcu Zeybek, 31 Mart Mahalli İdareler Genel Seçimleri’ne sayılı günler kala sosyal medyada trol ordularının yaydığı dezenformatif içeriklere ve dezenformasyon kampanyalarına dikkati çekerek, “Dezenformasyon kampanyalarının seçim dönemlerinde artığını görmekteyiz.” dedi.
Zeybek, Anadolu Ajansı Teyit Hattı’na yerel seçim öncesi dezenformasyon sorunuyla ilgili değerlendirmelerde bulundu. Zeybek, son seçim deneyimlerini hatırlatarak, “Dezenformasyon kampanyalarının seçim dönemlerinde arttığını görmekteyiz. Aynı zamanda birtakım ittifakların veya liderlerin aleyhine dezenformasyon kampanyalarının yapıldığını gördük. Geçtiğimiz 14-28 Mayıs sürecinde de bunları gördük.” dedi.
Seçim dönemlerinin sanki bir tarafın yaptığı tamamen doğru diğer tarafın yaptığı tamamen yanlışmış gibi bir çıkmazda insanları sıkıştırdığını ifade eden Zeybek “Seçim, çatışma, savaş ya da terör dönemlerinde yayılan dezenformasyon, insanların ve kamuoyunun hakikat algısında da ciddi tahribatlar yaratıyor. Birçok olumsuzluğa yol açıyor. Bu noktada gerçeği sahte haberlerden filtrelemeye çalışan gazeteciye -medya mensubuna- çok fazla iş düştüğünü düşünüyorum.” diye konuştu.
“Kamusal iletişim kriziyle karşı karşıyayız”
Dijital dezenformasyonun ortaya çıkışıyla birlikte kamusal iletişim kriziyle karşı karşıya olunduğunu ifade eden Zeybek, şunları söyledi:
“Sosyal bot hesapların, astroturfing dediğimiz, suni kamuoyu oluşturmada, oldukça etkili olduğunu görüyoruz. Seçim sonuçlarına olmasa bile kanaatlere ve bu süreçteki eğilimlere ciddi etkisi olduğunu görebiliyoruz.”
Zeybek, sosyal medya platformlarının özellikle siyasal konuların tartışıldığı, haberlerin oldukça hızlı yayıldığı ortamlar olduğunu belirterek, “Böyle olunca da sosyal medya da aslında seçmenin nabzının attığı ve görüşlerini, eğilimlerini ifade ettiği mecralar. Burada suni kamuoyları oluşturularak aslında bu platformlarda, istedikleri konuları trend başlıklara taşımak ve algı yönetmek için bazen bunlar bot hesap oluyor bazen gerçek insanlardan da yararlanılabiliyor.” dedi.
“Anadolu Ajansı Teyit Hattı teyit aracı olarak kullanılabilir”
Aynı merkezden yönetilebilen trol ordularına ve bir siyasi aktöre istediğiniz şeyi söyletebildiğiniz ya da yapıyor gösterebildiğiniz deepfake videolara dikkati çeken Zeybek “Paylaşımlar seçmeni kandırmak üzerine ya da algılarını yönetmek üzerine kurgulanıyor. Bu tip videoların bazen rakip siyasetçileri bir skandala sürüklemek ya da rakibin itibarını zedelemek için de yapılabildiğini görüyoruz.” diye konuştu.
Zeybek, sosyal ağlarda görülen çoğu bilginin teyit edilmesinin şart olduğunu, bunun için de kamu eliyle Anadolu Ajansı Teyit Hattı’nın bir teyit aracı olarak kullanılabileceğini söyledi.
